STI Paper-2

STI पेपर क्र.2 Strategy

(I) चालू घडामोडी

चालू घडामोडी या विषयांचा अभ्यास दररोज केल्यासच परिक्षेत उत्तम गुण मिळतील. या विषयासाठी सकाळ, लोकसत्ता आणि महाराष्ट्र टाईम्स सारखी वृत्तपत्रे, PIB (Press Information Bureau) चे App किंवा Website व लोकराज्य सारखी मासिके उत्तम स्त्रोत आहेत.विद्यार्थ्यांनी नियमित चालू घडामोडीतील प्रत्येक विभाग - राजकीय, सामाजिक, आर्थिक, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, क्रिडा, व्यक्तीविशेष आणि पुरस्कार स्वतंत्र Notes काढाव्यात.या बरोबरच चालू घडामोडी या विषयासाठी - सकाळ current updates आणि पृथ्वी / युनिक इत्यादी. कोणतेही एक मासिक वाचायला हरकत नाही.परीक्षेला कमी वेळ असताना विविध प्रकाशनाची मासिके उपयुक्त ठरतात पण स्वत:च्या हस्तलिखित Notes कधीपण इतरांपेक्षा सरस ठरतात.

(II) बुद्धिमत्ता चाचणी:

या विषयात दररोज सराव केल्यास निश्चितच चांगले गुण मिळतात. विद्यार्थ्यांनी सर्वप्रथम वा. ना. दांडेकर सारखी पुस्तके अभ्यासल्यानंतरच R . S Agarwal यांची पुस्तके वापरावीत.

(III) महाराष्ट्राचा इतिहास

इतिहास ह्या विषयासाठी सध्यातरी वाचन जास्त आणि Output कमी येत आहे. तरीपण मुख्य परिक्षेच्या दृष्टीने हा विषय अत्यंत महत्वाचा आहे.
या विषयात महाराष्ट्राच्या इतिहासावर बरेच प्रश्न विचारले जातात. त्यासाठी अनिल कटारे यांचे पुस्तक पुरेसे ठरते. 

(IV) महाराष्ट्राचा भूगोल

भूगोल ह्या विषयात संकल्पना व Factual Data यांचा संगम आढळतो. पण योग्य नियोजन व रचनात्मक अभ्यास केल्यास निश्चितच जास्त गुण मिळतात.
भूगोल हा विषय 3 विभागात वर्गीकृत केला जाऊ शकतो.

1. प्राकृतिक
2. मानवी व सामाजिक
3. आर्थिक

या प्रकरणासाठी राज्य शासनाची पुस्तके व महाराष्ट्राचा भूगोल खतीब (K’sagar) ही पुस्तके पुरेसी आहेत. अभ्यासक्रमातील विविध मुद्यांसाठी ए. बी. सवदी सरांचे ‘महाराष्ट्राचा प्रगत Atlas’ ह्या पुस्तकांचा आधार घेतल्यास निश्चितच फायदा होतो.

(V) भारतीय राज्यघटना व पंचायतराज

Polity हा विषय कमी वेळात जास्त गुण मिळवून देणारा आहे. GS मधील इतर विषयांशी तुलना करता संकल्पना नीट समजल्या असल्यास पैकीच्या पैकी गुण मिळतात.
या विषयासाठी सर्वप्रथम M. Laxmikant किंवा कोळंबे सरांचे पुस्तक उत्तम स्त्रोत आहे. पण काही मुद्यांसाठी ‘”आपली संसद - सुभाष कश्यप” ह्या पुस्तकाचा आधार घ्यावा.
पंचायतराज हे प्रकरण YCMOU (मुक्त विद्यापीठ) च्या पुस्तकांतून पूर्णपणे वाचून त्यावर Charts च्या रुपात तुलनात्मक notes काढाव्यात.

(VI) माहिती अधिकार अधिनियम 2005

या प्रकरणासाठी यशदा चे माहिती अधिकारावरील पुस्तक व त्या बरोबरच सर्वोच्च न्यायालय च्या RTI बद्दल विविध केसेस आणि जुन्या प्रश्नपत्रिकांचा सखोल अभ्यास करावा.

(VII) संगणक तंत्रज्ञान (Computer Technology)

हे प्रकरण ज्या विद्यार्थ्यांची संगणक विषयात पदवी झाली आहे यांना सोपे जाते पण इतर शाखेच्यार विद्यार्थ्यांनी सर्वप्रथम MS-CIT चे Basic पुस्तक वाचावे व त्यातील मुलभूत संकल्पना समजून घ्याव्यात. त्याबरोबरच राज्यसेवा मुख्यपरिक्षेतील तसेच PSI/STI/ASO याच्या मुख्य परिक्षेतील संगणक विषयावरील मागील प्रश्नपत्रिकांचा सखोल अभ्यास करावा.

(VIII) नियोजन, गरिबी आणि बेरोजगारी

या प्रकरणासाठी सर्वप्रथम दत्त आणि सुंदरम या पुस्तकातील सर्व पंचवार्षिक योजना यांचा तुलनात्मक अभ्यास करावा. अद्यावत माहितीसाठी महाराष्ट्राची व भारताची आर्थिक पाहणी (Survey), प्रतियोगिता दर्पण (Special Issue) यांचा आधार घ्यावा.

(IX) पायाभुत सुविधांचा विकास

पायाभूत सुविधा (वीज, रस्ते, पाणी, ऊर्जा, वाहतूक, दळणवळणाच्या सुविधा) इ. साठी सर्वप्रथम भारत सरकारचे Indian Year Book 2016 या पुस्तकातून Short Notes काढाव्यात आणि त्याला देसले सरांचे पुस्तक अर्थशास्त्र भाग 1 याची जोड द्यावी. याबरोबरच Mrunal.org या संकेतस्थळावरील अर्थशास्त्राचे videos अतिशय उपयुक्त ठरतात.

(X) आर्थिक सुधारणा

आर्थिक सुधारणा मधील ‘खा’ - ‘उ’ - ‘जा’ या धोरणांचा अभ्यास NCERT 11 वी या पुस्तकातून करावा आणि अद्ययावत माहितीसाठी WTO ची Website व देसले यांचे पुस्तक हाताळावे.

(XI) आंतरराष्ट्रीय व्यापार

या प्रकरणातील आंतरराष्ट्रीय संस्था IMF, World Bank इत्यादी यांचे संकेतस्थळे नवीन घडलेल्या परिषदा आणि चालू आंतरराष्ट्रीय व्यापार धोरण यांचा प्रथम अभ्यास करावा. त्याबरोबरच देसले/कोळंबे - अर्थशास्त्र या पुस्तकातून सविस्तर अभ्यास करावा.

(XII) सार्वजनिक वित्तव्यवस्था

या प्रकरणासाठी सर्वप्रथम दत्त आणि सुंदरम यातील सार्वजनिक वित्त हे प्रकरण पूर्ण अभ्यासावे आणि त्यासोबत mrunal.org या Website वरील Public Finance चे Video उपयुक्त ठरतात. विशेषतः विक्रीकर, VAT ई. प्रकरणे इंटरनेट वरून अभ्यासावीत.